به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ کتاب «فرهنگ و پیشرفت مطلوب» مجموعه‌ای از گفت‌وگوها، مصاحبه‌ها، گزارش سخنرانیها و یادداشت مهدی گلشنی، استاد تمام دانشگاه صنعتی شریف است که در چند سال اخیر انجام شده است.
مصاحبه های منتشر نشده شامل چندین گفت‌وگوست که توسط سید حسین امامی روزنامه نگار در تابستان ۱۳۹۲ در دانشگاه صنعتی شریف طی چند هفته انجام و با توجه به موضوع بحث ها به گفت‌وگوهای مختلفی تقسیم‌بندی شده است.
بخش دیگر این اثر مجموعه‌ای از مصاحبه‌ها و سخنرانی‌های گلشنی است که در چند سال اخیر در مطبوعات و خبرگزاری‌ها منتشر شده که به تناسب موضوع در لابه‌لای گفت‌وگوهای منتشر نشده قرار گرفته است. برای حفظ امانت، منبع گفت‌وگوها و تا حد امکان نام خبرنگار مشخص و ذکر شده است و مطالب در حد امکان دوباره ویرایش شده‌اند.
گلشنی هم مروری بر مطالب داشته و آنها را مورد بازبینی و ویرایش قرار داده و تاحد امکان مطالب تغییر چندانی نداشته و بالضروره ویرایش علمی و محتوایی و ادبی شده‌اند.
فهرست مطالب کتاب عبارتند از:
بخش اول: علوم قدیم و علوم جدید
بخش دوم: آموزش و پرورش خلاق‌پرور نیست
بخش سوم: تأثیر فرهنگ، اقتصاد و سیاست بر علم
بخش چهارم: عوامل مؤثر بر پیشرفت علم
بخش پنجم: علم در تمدن اسلامی
بخش ششم: ارتباط علم، دین و فلسفه
بخش هفتم: علم دینی
بخش هشتم: اسلامی کردن علوم انسانی
بخش نهم: حوزه های علمیه و علوم جدید
بخش دهم: فلسفه و زندگی، فلسفه و علم و فلسفه علم
بخش یازدهم؛ جهانی شدن و فرهنگ
بخش دوازدهم؛ فرهنگ و نقدپذیری
بخش سیزدهم؛ بررسی اندیشه های پوپر و مطهری
بخش چهاردهم؛ زندگی شخصی و علمی دکتر گلشنی
در بخشی از مقدمه کوتاه گلشنی بر این کتاب آمده است: در دهه های اخیر تعداد دانشگاه ها و مراکز پژوهشی بسیار افزایش یافته و تعداد فارغ التحصیلان دوره های تحصیلات تکمیلی نیز افزایش چشمگیری داشته است، ولی از نظر اینجانب به علت عدم توجه به فرهنگ و اولویت های کشور، رشد علمی در خور جمهوری اسلامی ایران نداشته ایم. بنده در سالهای اخیر، از طر یق مصاحبه ها و مقالات ، بسیاری از معضلات و ناهنجاریهای علمی و فرهنگی کشور را مطرح کرده ام؛ به این امید که اهل علم تلاش بیشتری در جهت تبیین این ناهنجاریها داشته باشند و در راستای جذب نظر سیاستمداران و کارگزاران حکومتی فعالتر برخورد کنند.جناب آقای سید حسین امامی در چند سال اخیر تعدادی مصاحبه با اینجانب داشتند که طیف وسیعی از مسائل را در بر می گرفت. همچنین ایشان بعضی از مصاحبه های اخیر اینجانب با سایر رسانه ها را جمع و ویرایش کردند و در این مجموعه گرد آوری کرده اند.
اهم مسائلی که در این مصاحبه ها مطرح شده اند به قرار زیر هستند:
علوم قدیم و علوم جدید و تفاوت آنها
ضرورت توجه کامل به فرهنگ و نقش آن در توسعۀ همه جانبۀ کشور
بررسی وضعیت علمی و فرهنگی دانشگاهها
ضرورت پرداختن به رفع نیازهای کشور و توجه به نوآوری در علوم روز
ضرورت توجه به مشکلات فرهنگی کشور و ریشه یابی آنها
رابطۀ علم و دین و ضرورت توجه به جهان بینی اسلامی
ضرورت تقویت هویت ملی – دینی
ضرورت توجه به شایسته سالاری در انتصابها
ضرورت تعامل حوزه و دانشگاه
ضرورت توجه به علوم انسانی و لزوم برقرار کردن ارتباط بین علوم انسانی و سایر علوم
علم دینی و ضرورت پرداختن به آن در عصر ما
ضرورت توجه به نقش انسان سازی علوم
رابطۀ علم و تکنولوژی
مسائل جهانی شدن
پاسخ به شبهاتی که تحت عنوان علم در مقابل خداباوری مطیرح شده است
اهمیت توجه به مشترکات اسلام و سایر ادیان توحیدی
سید حسین امامی، هم در بخشی از مقدمه آورده است: در این گفت‌وگوها پرسشگر با توجه به دغدغه خود و نیازهایی که در سطح جامعه می‌دید سؤال‌هایی را از استاد پرسید. سطح سؤالات با توجه به مخاطب عام در نظر گرفته شده و روند مصاحبه به شکلی است که سعی شده، حتی خواننده‌ای با سطح سواد متوسط بتواند به خوبی بهره لازم را ببرد. در گفت‌وگوهای این بخش مسائل مختلف مبتلابه جامعه امروز ما اعم از نهاد خانواده، آموزش و پرورش، آموزش عالی، فرهنگ و جهانی شدن، علوم انسانی اسلامی، علم دینی و… است که مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و با توجه به نقش بی بدیل مطبوعات و خصوصا صدا و سیما عملکرد آنها نیز بررسی شده، و راهکارهایی برای بهبود وضعیت مطرح شده است.
در این گفت‌وگوها مسائلی هر چند به ظاهر ساده اما مهم و اساسی با زبانی ساده بیان شده است. در بخشی از کتاب می‌خوانیم: «مشکلات بزرگ‌تر در مشکلات و معضلات کوچک‌تر ریشه دارند. بسیاری از معضلات و نابسامانی‌های جامعه علی‌رغم همه خوبی‌ها و ویژگی‌های مثبت جامعه ایرانی، ریشه در مسائلی دارند که به آنها خو گرفته‌ایم و به نوعی برای ما بدیهی شده است. بی‌نظمی، رعایت نکردن زمان قول و قرارها، زیبایی محیط، مقررات راهنمایی و رانندگی و حتی بی‌انضباطی در محیط کار و … اگرچه به ظاهر ساده و برای ما به امری معمول تبدیل شده‌اند، اما مسائل مهمی را در پی خود ایجاد می‌کنند. بنابراین اگر بخواهیم مسائل و معضلاتی مانند ساعات کار غیرمفید در محیط کار، بی‌تدبیری و تصمیم‌گیری‌های نادرست و عدم شایسته‌سالاری و … را حل کنیم باید به این موضوعات جزئی‌تر بازگشت و با دقت و کنجکاوی برای این مسائل اهمیت قائل بود و برای برطرف کردن آنها کوشید.
بیشتر این مسائل ریشه در تربیت دارد و بنابراین باید سعی کنیم نسل جدید را با توجه به این مسائل رشد دهیم. شاید مسائلی مانند نگاه بیش از اندازه همراه با مسحور شدن به غرب در وهله اول چندان معضل به نظر نرسد. شاید غیر از اهالی فرهنگ، کسی عمق فاجعه را درک نکند اما واقعیت این است که این مسائل در درازمدت، جامعه را از هویت و فرهنگ و اندیشه و علم تهی می‌کند. جامعه را خودباخته و متکی به غرب می‌کند. ما فرهنگی با قدمت طولانی در تاریخ داریم، اما امروزه کودکان ایرانی با فرهنگ غربی بزرگ می‌شوند و خانواده‌ها پُز این فرهنگ را به همدیگر می‌دهند، حتی حوزویان گاهی طی سخنان خود برخی از اصطلاحات انگلیسی را به کار می‌برند که معادل زیبای فارسی آن وجود دارد. تأثیرات این مسائل فرهنگی بسیار مخرب و خطرناک است که پایه‌های کشوری با این غنای فرهنگی را تهدید می‌کند.»
در این کتاب مشاهده خواهید کرد، گلشنی نیز، هم رأی با پرسشگر به خوبی انگشت را روی مسائل فرهنگی و تربیتی گذاشته و برای عبور و حل از این وضعیت صدا و سیما و مطبوعات را به عنوان ارائه‌دهنده و مشوق و تربیت‌گر معرفی می‌کند. گلشنی معتقد است ما فرهنگی غنی تاریخی داریم که به نظرم در میان تمام فرهنگ‌های دنیا بی‌نظیر است، اما امروزه کودکان ایرانی با فرهنگ ما بزرگ نمی‌شوند، بلکه با فرهنگ غربی بزرگ می‌شوند، مردم در کوچه و بازار و جوانان تحصیل‌کرده و دانشجویان و حتی اهالی فرهنگ اصطلاحات فرنگی به کار می‌برند و گلشنی با درد و دغدغه از این مسائل یاد می‌کند.
گلشنی از اساتید دغدغه‌مندی است که قلبش برای ایران و ایرانی می‌تپد. با وجودی که شرایط زندگی و کار در خارج از کشور برایش مهیا بود اما بعد از فارغ‌التحصیلی به ایران برگشت و در مهم‌ترین دوران انقلاب به یاری کشور و ملت شتافت. ایشان برای هویت ایرانی و اسلامی جوانان ما تلاش وافری کرد و معتقد است اگر در این زمینه تلاش کنیم جوان ایرانی بعد از فارغ‌التحصیلی حتی در بهترین دانشگاه‌های جهان به کشورش بازمی‌گردد و برای اعتلا و پیشرفت کشورش تلاش می‌کند. دکتر گلشنی معتقد است در زمینه هویت و فرهنگ کم‌کاری شده و در این زمینه نیاز به تلاش بیشتر وجود دارد تا جوانان میهن‌دوست و وطن‌پرست پرورش یابند که در هر شرایطی برای کمک به مردم و کشورشان تلاش کنند.
این کتاب توسط انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به چاپ می رسد و در نمایشگاه سی و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران عرضه می شود.
نظر شما